Ali Nesin'den Geniş Halk Yığınlarına Türev

Türev 12. sınıf matematik dersinin konusudur.Lys matematik sınavında belkide en önemli konu sayılabilir.
Türevin mantığını anlamanız için aşağıdaki yazıyı okumanızı tavsiye ediyorum.Ben okudum ve çok beğendim.Değerli ziyaretçilerim sizlerinde beğeneceğinizi düşünüyorum.

Matematik Dünyasının son sayısında Prof. Dr. Ali Nesin, "Türev nedir" sorusunu herkesin anlayabileceği dille anlatıyor.Okumanızı sizlere tavsiye ediyorum.Türev

 Geniş Halk Yığınlarına Türev

Hızlı giden bir arabada geçen şöyle bir konuşma hayal edin.
Çocuk şoföre soruyor:
- Şu anki hızımız ne kadar Şoför Amca?
- Arabanın hız göstergeci bozuk çocuğum...
Ama bir saattir yoldayız ve bu bir saatte 60 km yol gittik. Demek ki hızımız saatte 60 km.
- Ama bu, son bir saatteki ortalama hızımız, ben şu anki hızımızı soruyorum.
- Son on dakikada 20 km yol gittik evladım.

Demek ki hızımız saatte 120 km.
- Ama bu, son on dakikadaki ortalama hızımız, ben şu anki hızımızı soruyorum.
- Son beş dakikada 11 km yol gittik yavrum.Demek ki hızımız saatte 132 km.
- Ama bu, son beş dakikadaki ortalama hızımız, ben şu anki hızımızı soruyorum.
- Son bir dakikada 2,5 km yol gittik canımın içi. Demek ki hızımız saatte 150 km.
- Ama bu, son bir dakikadaki ortalama hızımız, ben şu anki hızımızı soruyorum.
- Son on saniyede 500 m yol gittik bitanem. Demek ki hızımız saatte 180 km.
- Ama bu, son on saniyedeki ortalama hızımız, ben şu anki hızımızı soruyorum.
- Son bir saniyede 52 m yol gittik başımın belası. Demek ki hızımız saatte 52 × 60 × 60 m =187,2 km.
- Ama bu, son bir saniyedeki ortalama hızımız, ben şu anki hızımızı soruyorum.
- Elinin körü! Kaza yapacağım şimdi...
- Şu anki hızımız ne kadar?
- Seni okula yollayanda kabahat! Düşünüyorum... Patlamadın ya!
- Şu anki hızımız ne kadar?
- Hız dediğin şey, yol bölü zamandır evlat, yani belirli bir zaman süresinde alınan mesafenin o süreye olan oranıdır. Sen bana şu anki hızımızı soruyorsun. “Şu an” demekle ne demek istiyorsun? Şu an ne kadar uzundur, kaç saniye ya da salise sürer?
- Ben şu anki hızımızı bilmek istiyorum o kadar... Şu anki hızımız ne kadar?
- Son 1 saniyedeki ortalama hızımızla yetinemezmisin?
- Hayır! Şu anki gerçek hızımızı bilmek istiyorum. Tam tamına şu anki...
- Yani son 0 saniyedeki ortalama hızmızı bilmek istiyorsun, öyle mi?
- Aynen!
- Son 0 saniyede 0 metre yol aldık. Daha hızlı gidemediğimiz için kusura bakma! Son 0 saniyede durduk da diyebilirsin... Dolayısıyla son 0 saniyedeki ortalama hızımız 0/0’dır. Ayrıntılı hesapları sana bırakıyorum... Ne de olsa okula giden sensin, ben değilim...

****
Hikâyemiz bitti!
İlkel ve absürd belki ama önemli ve felsefi bir noktaya parmak basan bir hikâye.
Son 0 saniyedeki ortalama hız nasıl hesaplanabilir ki? Gidilen yol yok ki, hız olsun!
İnanması belki zor ama 0 saniyede gidilen ortalama hızı hesaplamak mümkündür; bu ortalama hıza da o anki hız denir!



Kaynak : Ali Nesin
Matematik Dünyası Dergisi

Yazının tamamı bu kadar değildir.Devamı bulunmaktadır.Ancak okumak isterseniz matematik dünyası dergisiyle irtibata geçebilirsiniz.